6.Η
ΠΑΛΙΑ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ «ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ»
Τα
400 χρόνια της ενετοκρατίας και τα 50 χρόνια
της αγγλικής προστασίας στο νησί της
Κέρκυρας άφησαν έντονη τη σφραγίδα τους
στην αρχιτεκτονική και τη μορφή των
οικισμών ,όπως και στον τρόπο ζωής των
κατοίκων.
Το
προάστιο Ξωπόλι ή borgo τον 16ο αιώνα
αναγνωρίστηκε σαν πρωτεύουσα του νησιού.
Αυτή
είναι η σημερινή παλαιά πόλη ή «Ιστορικό
κέντρο».
Εκτός
από το περιμετρικό τείχος φτιάχτηκε και
ένα ισχυρό φρούριο στο βόρειο άκρο της
πόλης που ονομάστηκε Νέο για να ξεχωρίζουν
από την ακρόπολη που πηρέ τότε την
ονομασία Παλιό Φρούριο.
Έτσι
η νέα πρωτεύουσα έπρεπε να αναπτυχθεί μέσα
στα όρια των τειχών.
Ο
χώρος για να φτιάχνουν σπίτια μίκρυνε
ακόμα περισσότερο από τη δημιουργία της
μεγάλης Πλατείας της Σπιανάδας, απέναντι
από το Παλιό Φρούριο. Η διαμόρφωση της
πόλης ολοκληρώθηκε 80 περίπου χρόνια μετά
την περιτείχισή της.
Τα
βασικά στοιχεία της Κέρκυρας είναι:
·
στενοί
δρόμοι
·
μικρές
πλατείες που εξυπηρετούσαν τις ανάγκες
των κατοίκων
·
πολυώροφα
σπίτια σε μορφή πολυκατοικίας.
Εμφανίζονται
οι πρώτες πολυκατοικίες. Στην εποχή Eνετοκρατίας
συναντάμε συχνά τετραώροφα κτίρια ενώ
στην περίοδο της Αγγλοκρατίας (1814-1864) το
ύψος των κτιρίων φτάνει στους 7 ορόφους. (Πρέπει
να σημειωθεί στην Αθήνα πoλυκατoικίες
χτίστηκαν τον 20ο αιώνα)
Καντούνι
της πόλης με τα ψηλά κτήρια.
Τα
κερκυραϊκά σπίτια της πόλης μπορούμε να τα
ξεχωρίσουμε σε:
·
αρχοντικά
·
αστικά
·
λαϊκά.
Τα
περισσότερα αρχοντικά χτίστηκαν στην
περίοδο της Ενετοκρατίας. Είναι λιτά με
δύο τρία πατώματα και το κύριο
χαρακτηριστικό τους είναι ο εξώστης στον
όροφο που δίνει επιβλητική μορφή.(π.χ.
αρχοντικά Ρίκκι, Γιαλλινά)
Τα
αστικά και τα λαϊκά σπίτια έχουν
χτιστεί σε πολύ μικρά οικόπεδα τα οποία
έχουν καλυφθεί σχεδόν ολόκληρα (έως και 95%).Σπάνια
έχουν αυλή ή κήπο.
Τα
περισσότερα σπίτια έχουν σοφίτα που
χρησιμοποιούνταν σαν αποθηκευτικός χώρος.
Η
Κέρκυρα όμως ήταν από τις λίγες πόλεις που
είχαν αποχετευτικό δίκτυο. Το
δίκτυο
αυτό κατασκευάστηκε από τους Ενετούς και
βελτιώθηκε από τους Άγγλους.
Χαρακτηριστική
είναι η ομοιομορφία και η συμμετρία στις
όψεις των κτιρίων.
Είναι
γενικά απλές οι όψεις, στολίζονται όμως με
σκαλιστά φουρούσια, όμορφα πορτόνια,
πέτρινους εξώστες και κορνιζώματα Η
καμινάδες προβάλλουν πάνω από τις στέγες
με μεγάλη ποικιλία μορφών.
Η
μορφή της πόλης λοιπόν, αναπτύχθηκε, όπως
όλοι οι οικισμοί που βρίσκονται μέσα σε
τείχη, μέσα σε στενότατα όρια.
Στο
οδικό δίκτυο έχουμε τους κύριους δρόμους
που ένωναν τις πύλες των τειχών και τους
δευτερεύοντες δρόμους (καντούνια). Το
πλάτος των καντουνιών είναι από 3,ΟΟμ. έως Ο,80μ.
και δημιουργούν ένα πολύπλοκο δίκτυο σαν
λαβύρινθο, αφού οι κάτοικοι
εκμεταλλεύτηκαν όσο
το δυνατόν περισσότερο το χώρο που
είχαν στην διάθεσή τους.
Οι
μικρές πλατείες που συμπληρώνουν το οδικό
δίκτυο δεν είχαν προσχεδιαστεί, αλλά
αφέθηκαν από τους κατοίκους για την
εξυπηρέτησή τους και ήταν συνήθως μπροστά
από τις εκκλησίες. Οι πλατείες αυτές είχαν
συνήθως στη μέση τους πηγάδια από πέτρα
για την ύδρευση των κατοίκων, μέχρι την
περίοδο της Αγγλοκρατίας που κασκευάστηκε
υδραγωγείο.
Η
κυριότερη πλατεία της πόλης ήταν η πλατεία
Θεάτρου που ήταν στην Ενετοκρατία το
κοινωνικό και πνευματικό κέντρο της με τα
κτίρια που ήταν γύρω της. Τη «λότζα»
των ευγενών που μετά έγινε θέατρο και
σήμερα είναι το Δημαρχείο, την κατοικία
του Βάιλου, την λατινική μητρόπολη (Ντόμος)
και την κατοικία του Λατίνου
αρχιεπισκόπου.
Η
πιο γραφική πλατεία είναι η πλατεία της Κρεμαστής
με το περίτεχνο πέτρινο πηγάδι της.
Οι
δύο κυριότερες οδικές αρτηρίες της πόλης
ήταν:
·
Η Νικηφόρου
Θεοτόκη
·
Η Ευγενίου
Βουλγάρεως
(όπως την λέμε εμείς Καλντελάκουες)
Αυτοί
οι δρόμοι ήταν η πιο σύντομη κατεύθυνση
από το Παλιό Φρούριο προς την ύπαιθρο και
το λιμάνι
Η μορφή της Παλιάς Πόλης ξεκίνησε με βάση την οικονομία χώρου και εξελίχθηκε σε ένα σύνολο με πολλά αισθητικά πλεονεκτήματα. Η χάρη της αυτή οφείλεται όχι μόνο στα κτίρια αλλά στο σύνολο κτιρίων, οδών, πλατειών και αμυντικών κατασκευών, κάτι που την κάνει μοναδική σ' όλη την Ελλάδα.